Efteling attracties op het Anton Pieckplein

Geschiedenis Efteling pretpark en het Anton Pieckplein

Het Anton Pieckplein opende in 1954, enkele jaren na de opening van het pretpark. Het was gelegen in de buurt van het huidige zelfbedieningsrestaurant het Witte Paard. Het plein werd ook meteen gedoopt naar de naam van Eftelings bekendste vormgever; grafisch ontwerper Anton Pieck. Tevens ontwerper van het Sprookjesbos.

Pieck zelf was echter niet op de hoogte van het feit dat ‘zijn’ plein ook zijn naam zou krijgen. Het naambord werd verborgen achter een groot reclamebord voor ijs. Pas nadat Pieck het grote paneel zelf verwijderde, zag hij voor het eerst de naam van het plein, zoals het vandaag de dag nog altijd heet.

Voor het Anton Pieckplein werden diverse ontwerpen gemaakt. Zo was er ook een voorstel voor een soort jaarmarkt, met diverse kraampjes. Deze haalde het echter niet van een gezellig pleintje. Hier konden de bezoekers in 1954 onder andere terecht voor het poppentheater en de bagagegarderobe.

Efteling speeltuin

Nog voor er goed en wel sprake was van de Efteling opende de Speeltuin. De attractie heeft niet rechtstreeks iets te maken met het Anton Pieckplein. Maar de komst van het Anton Pieckplein en later ook het Volk van Laaf en hadden wel invloed op de levensloop van de Speeltuin.

Onder andere de Dierenmolen, de Paardenmolen en de Apenmolen maakten deel uit van de Speeltuin. Tot op de dag van vandaag blijven deze attracties deel uitmaken van de Efteling. Een gedeelte van de attracties van de Speeltuin werden in 1989 verplaatst naar het Anton Pieckplein.

Toen het Anton Pieckplein in 2003 een grote renovatie kreeg werden opnieuw een groot deel van de Efteling attracties verplaatst en zelfs verwijderd. Een groot deel van de niet mechanische attracties kwamen in 2007 terecht in Kindervreugd. Een afgeslankte versie van de Speeltuin.

Oudste attractie op Anton Pieckplein

De Kleine Zweefmolen is de oudste attractie van het huidige Anton Pieckplein. Deze opende echter drie jaar voordat het originele plein geopend werd. De molen werd in 1950 aangekocht en een jaar later geopend in de Speeltuin. Oorspronkelijk was die nog ook niet voorzien van decoratie.

Bijzonder aan de Kleine Zweefmolen is het feit dat de passagiers met de rug naar elkaar op hetzelfde bankje zitten. Best uniek aan dergelijke attracties. De huidige decoratieve elementen werden door de jaren heen aangebracht en vrijwel allemaal ontworpen door Anton Pieck zelve.

Door de geschiedenis van de Kleine Zweefmolen heen, bleef deze steeds op vrijwel dezelfde plaats in het pretpark staan. Ook leuk om weten is dat de Efteling in 2015 een miniatuur van de kettingmolen uitbracht. Deze werd samen met tal van andere miniatuurobjecten van Pieck uitgebracht.

Vergeten Efteling attracties

Samen met de Kleine Zweefmolen opende ook de inmiddels vergeten Jeepmolen. In deze Efteling attractie maakten de passagiers een draaimolenritje in één van de elf jeeps. In het midden van deze draaimolen was er een orgel geplaatst, die de carrouselritjes opvrolijkte met leuke deuntjes.

Ook de Jeepmolen opende als onderdeel van de Speeltuin en stond op de plaats van het huidige Volk van Laaf. Net zoals veel andere attracties moest ook deze in 1989 plaats maken voor de bouw van dit nieuwe gebied. De overkapping werd wel gebruikt als dak voor de huidige Loetiek.

De Jeepmolen verdween echter niet uit het parkbeeld. Hij kwam op de plek te staan waar we vandaag de Smulpaap vinden. Bij de grote update van het Anton Pieckplein in 2003 moest de attractie echter het veld ruimen voor het bijbehorende restaurant. Wat er sindsdien met de molen gebeurde is onbekend.

Efteling Poppentheater 

Het Poppentheater opende samen met het Anton Pieckplein in 1954. Het was een erg populaire attractie in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. Hoe kan het ook anders. Hier stelde het Nederlandse pretpark voor het eerst een heuse liveshow voor aan zijn nieuwsgierige bezoekers.

Destijds waren er drie tot vijf voorstellingen per dag in het Poppentheater. Hiervoor konden de bezoekers terecht in een charmant gebouwtje. Vandaag kan je het nog steeds terugvinden aan de ingang van het Anton Pieckplein, naast het Poffertje en tegenover het huidige Efteling Museum.

Zelfs in de jaren ’90 werden er nog voorstellingen gegeven in het kleine theater. Lang kon dit echter niet blijven duren. Met de toenemende populariteit van de Efteling werd het Poppentheater veel te klein. Zeker als je weet dat er maar plaats was voor 20 bezoekers per voorstelling.

Efteling Sprookjes van Anton Pieck

In 1955 ziet de Stenen Kip het levenslicht. Deze attractie werd ontworpen door Anton Pieck en opende oorspronkelijk op het Speeltuinplein. Het werd de eerste betaalattractie van het park. Na het inwerpen van een munt begint de kip te kakelen en legt ze een ei met een verrassing.

De Stenen Kip – ook wel de Kip met de Gouden Eieren – was vreemd genoeg een gans in het oorspronkelijke sprookje. De Ganzenhoedster, die datzelfde jaar opende, bleef echter wel trouw aan het verhaal. Opnieuw koos de Efteling om een tafereel van de gebroeders Grimm uit te beelden.

De beeltenis van de Ganzenhoedster is echter niet meer dan een waterpartij op het plein. Wat het beeldje wel bijzonder maakt is het feit dat de Efteling hierbij voor het eerst gebruik maakte van kunststof. Dit was destijds nieuw en werd ontwikkeld in samenwerking met Philips.

Anton Pieck Carrousel

De belangrijkste toevoeging in 1955 was de Anton Pieck Carrousel. Deze klassieke paardenmolen kwam oorspronkelijk van de Nederlandse kermis en was al meer dan 50 jaar oud. Het was op aangeven van Anton Pieck zelf dat het pretpark deze oude attractie overkocht.

De Efteling gaf de attractie een grondige renovatie en plaatste hem op de plek waar hij vandaag nog steeds staat. Ook vandaag kunnen jong en oud dus genieten van een ritje in één van de rijkelijk versierde paarden, wagens of een olifant. Helemaal van de hand van Anton Pieck.

Gelijktijdig kocht het park ook draaiorgel de Pelikaan. Deze draaiorgel was van Franse makelij en was oorspronkelijk niet geïntegreerd in de draaimolen. Samen met de carrousel pakte de Efteling echter ook het orgel aan én kreeg het muziekinstrument een prominente plaats te midden van de attractie.

Eten in de Efteling

In hetzelfde jaar van de Anton Pieckcarrousel opent ook In den Hoorn des Overvloeds. Het gebouw werd ontworpen door Anton Pieck zelf en krijgt een prominente plaats op het nostalgische plein. Aan de zijkant staat het beeld van de in datzelfde jaar geopende Ganzenhoedster.

In den Hoorn des Overvloeds is een klein huisje met één kassa. In het gebouw zelf kan je niets nuttigen, maar er staat wel een klein terras voor het winkeltje. Vandaag kan je er terecht voor allerlei zoetigheden, in het verleden was dit ook een belangrijk verkooppunt voor souvenirs.

De Hoorn des Overvloeds is een voorwerp uit de Griekse mythologie. Volgens de mythe was Zeus de geit Amalthea dankbaar omdat zij hem zoogde. Daarom schonk hij haar een hoorn waar alles uitkwam wat haar hart begeerde. Voorts heeft het horecapunt weinig met de mythe te maken.

De Gouden Gans

In 1958 konden de bezoekers voor het eerst de Gouden Gans ontmoeten, ook wel bekend als Zwaan Kleef Aan. Net zoals bij eerdere sprookjes deed de Efteling ook hier weer beroep op de verhalen van de gebroeders Grimm. De Gans kwam echter niet in het Sprookjesbos te staan.

Zwaan Kleef Aan is een bijzonder kleine beeltenis waar de meeste bezoekers nietsvermoedend aan voorbijwandelen. Velen denken dat het slechts een ornament is, niets is echter minder waar. Om de 15 minuten weerklinkt er muziek en komt er beweging in het tafereel.

In de jaren ’90 speelde er trouwens een theatervoorstelling gebaseerd op Zwaan Kleef Aan. Kinderen van alle leeftijden waren dagelijks – bij slecht weer – welkom voor een voorstelling in het Carrouseltheater. Het decor was een vergrootte weergave van de beeltenis op het Anton Pieckplein.

Holle Bolle Gijs

In 1958 was de Efteling inmiddels uitgegroeid tot een populaire dagattractie. Als gevolg van deze toenemende populariteit steeg ook de afvalberg van het pretpark. Al sinds 1953 maken de prullenmanden van Klein Duimpje deel uit van het parkbeeld, maar dat bleek niet voldoende.

Vooral in de buurt van de horecapunten blijkt afval een enorm probleem te zijn. Er lag veel meer papier op de grond dan in de prullenmanden, zo leek het wel. Daarom ging de Efteling op zoek naar andere manieren om de bezoekers te sensibiliseren het afval niet op de grond te gooien.

Als alternatief op de statische prullenmanden bedenken de ontwerpers allerlei interactieve figuren. Tussen de ontwerpen zat onder andere een varken, een olifant en een kangoeroe. Zij haalden het echter niet bij Holle Bolle Gijs. In 1959 kreeg hij een plaats op het Speeltuinplein.

De Gekroonde Eend

In 1960 was het de beurt aan de Gekroonde Eend. Dit nieuwe tafereel werd gebouwd in de Speeltuin, op een plek waar nu het Lavenlaar is. Opmerkelijk is dat de Gekroonde Eend niet is gebaseerd op een sprookje, hij kwam er gewoon na de populariteit van de eerder geopende Stenen Kip.

De Gekroonde Eend was meteen een schot in de roos. Na inworp van een muntstuk ging de eend kwaken en viel er een ei uit. Kinderen waren verzot op de verrassing die in het ei zat. Daar waar het vroeger bijvoorbeeld sigarenbandjes waren, zitten er vandaag veelal plastic figuren in.

In 1989 moest de Gekroonde Eend echter plaats maken voor de bouw van het Volk van Laaf. Gelukkig behield de Efteling dit populaire figuur en kreeg hij een nieuwe plaats op het Anton Pieckplein. De oude burchtmuur achter de Eend werd echter wel afgebroken en keerde nooit terug.

Kleuterhof in de Efteling

In 1960 opende de Kleuterhof op de plaats waar vandaag de Vlindermolen staat. Dit gebied voor kleine kinderen omvatte onder andere een speeltuintje en het Kinderspoor. In de speeltuin waren allerlei attracties voor kinderen te vinden zoals schommels, wippen en klimtoestellen.

De meest bekende attractie van de Kleuterhof is ongetwijfeld het Kinderbad. Dit grote zwembad had de vorm van een grote ‘acht’ en was een bijzonder populaire attractie. Ook typerend is het beeld van de zittende witte olifant. Deze spoot water en zorgde voor extra verkoeling.

Nadat de Kleuterhof in de loop van de jaren steeds kleiner werd, kreeg hij de mokerslag in 1990. De bouw van het Volk van Laaf zorgde ervoor dat er niet langer plaats was voor het kinderhoekje. Bepaalde Efteling attracties, zoals het Kinderspoor bleven behouden, maar op een andere plaats.

Snackrestaurant de Smulpaap

In 1961 krijgt In den Hoorn des Overvloeds het gezelschap van de Smulpaap. Ook dit gebouw werd ontworpen door Anton Pieck. Het betrof een gloednieuw, vrijstaand horecapunt waar friet en andere snacks gekocht konden worden. Ook hier was er geen plaats om binnen te zitten.

Toen de Smulpaap zijn veertigjarige bestaan naderde was de Efteling inmiddels uitgegroeid tot een internationale speler. Het kleinschalige snackrestaurantje dat de Smulpaap in 1961 was, werd als gevolg veel te klein. In 2002 werd het oude restaurant dan ook volledig met de grond gelijkgemaakt.

Een jaar later opent vervolgens een nieuw horecapunt dat dezelfde naam draagt. De Smulpaap groeit hierbij uit tot een moderne snacktent, al zijn er vandaag nog steeds geen zitplaatsen. Sindsdien is er ook een automaat met snacks en de in 1971 geopende Moeder Gijs met baby’s.

Grote Zweefmolen

In 1977 komt er opnieuw een mechanische attractie bij. De Grote Zweefmolen is een kettingmolen waarbij de passagiers per twee op een bankje kunnen plaatsnemen. Een attractie die je ook in onder andere Walibi Holland, Attractiepark Toverland en Walibi Belgium terugvind.

De geschiedenis van de Grote Zweefmolen gaat heel wat jaren terug in het verleden. De attractie dateert van rond 1900 en werd aangekocht in Friesland. De Efteling kon de attractie trouwens voor een prikje kopen. De voormalige kermisattractie was namelijk in erbarmelijke staat.

Aanvankelijk stond de molen waar we vandaag het Volk van Laaf terugvinden. Door de jaren heen werd hij meermaals verplaatst. Zo werd hij in 1989 geplaatst in de buurt van de oude Smulpaap gezet. En ook tijdens de update van het Anton Pieckplein moest hij opnieuw enkele meters opschuiven.

Oude kermis attracties

Naast de Grote Zweefmolen was de Vlindermolen de tweede nieuwe attractie in 1977. Net zoals de Grote Zweefmolen is ook de Vlindermolen afkomstig van de kermis. Het exacte bouwjaar is echter niet bekend. Waarschijnlijk ligt zijn oorsprong in België.

Ook de Vlindermolen was erg verwaarloosd en was een koopje. Na een kleinschalige renovatie opende de attractie samen met de Grote Zweefmolen aan het begin van het seizoen. In 1989 werd ook de Vlindermolen verplaatst, om plaats te maken voor het nieuwe Lavenlaar.

In 2003 kreeg de Vlindermolen uiteindelijk zijn huidige plaats. Het vernieuwde Anton Pieckplein gaf de attractie niet alleen een nieuwe locatie, maar ook een nieuw dak. In 2017 kreeg de oude attractie uiteindelijk een grondige renovatie waarbij hij helemaal gedemonteerd werd.

Efteling Fietsmolen

In 1980 deed een bijzondere nieuwe attractie zijn intrede; de Fietsmolen. Deze draaimolen werd oorspronkelijk gebouwd in 1920 om ermee rond te trekken op de Belgische kermissen. Al sinds de bouw van deze draaimolen maakte een centraal orgel deel uit van deze unieke attractie.

De Fietsmolen was uniek om verschillende redenen. Zo werd de attractie aangedreven door een aandrijfriem. Ook bijzonder, maar erg onhandig, was het feit dat de operator de molen moest besturen in het midden van de attractie. De Fietsmolen was dan ook geen lang leven beschoren.

Eind jaren ’80 verliet de attractie het aanbod van de Efteling, minder dan tien jaar nadat hij voorgesteld werd. Het enige onderdeel dat door het pretpark behouden werd was het orgel. Ook vandaag blijft dit muziekinstrument aanwezig in het park, zij het in een niet publiek toegankelijk kantoorgebouw.

Het Volk van Laaf

Zoals eerder aangehaald hertekende het Volk van Laaf de populaire Speeltuin en het oude Anton Pieckplein. Sinds deze verandering maakte ook de Speeltuin en de Kleuterhof deel uit van het oorspronkelijke Anton Pieckplein. Op hun oude plaats leven vandaag de vrolijke Laven.

Attracties als de Vermolenmolen en de Grote Zweefmolen werden verplaatst naar de Kleuterhof en het Kinderbad. Grote slachtoffer was het Kinderbad, dat serieus in ruimte moest inleveren. Andere Efteling attracties, zoals een volière en een zandbak verdwenen voorgoed uit het parkbeeld.

In 1994 bouwt de Efteling ter compensatie wel een nieuwe Kleuterhof. Deze is vandaag nog steeds te vinden naast restaurant Panorama. Ook de oude attracties van de Speeltuin kregen in 2007 een nieuwe plek in Kindervreugd. Deze kan gevonden worden naast Villa Volta in het Marerijk.

Efteling games

Samen met de komst van het Volk van Laaf opent ook een nieuwe Game Gallery op het Anton Pieckplein. Een soortgelijke game attractie kunnen we vandaag nog steeds in het Ruigrijk vinden. Nadat het geheel niet winstgevend bleek te zijn, sloot het na enkele jaren de deuren om nooit meer te openen.

Het ooit zo levendige gebied leek een stille dood te sterven. Ondertussen vinden er ook geen voorstellingen meer plaats in het poppenkastheater en sloot ook het nabijgelegen souvenirwinkeltje. Tot slot verplaatst het pretpark ook de Traptreintjes naar zijn huidige locatie in het Ruigrijk.

De plaats van de Traptreintjes wordt wel datzelfde jaar weer opgevuld met de Vermolenmolen. Deze stond sinds 1996 bij de ingang van het pretpark en kreeg in het tussenseizoen een grondige renovatie. Intussen werkt de Efteling aan grootste plannen met het Anton Pieckplein.

Nieuw Anton Pieckplein

In 2003 begint het pretpark uiteindelijk aan de realisatie van zijn grote ‘masterplan’ voor het Anton Pieckplein. Onder andere de Smulpaap wordt verplaatst en krijgt het gezelschap van een nieuwe ijs- en wafelsalon. Het Kinderbad en enkele andere attracties verdwijnen definitief.

Tevens worden er nieuwe toegangspaden gemaakt naar het nieuwe Anton Pieckplein. Dit geeft het park de kans om de overgebleven molens verder uit elkaar te zetten, zodat het minder druk lijkt. Deze omvatten onder andere de Anton Pieckcarrousel, de Grote Zweefmolen en de Vlindermolen.

Het park voegt ook een nieuwe fontein toe naar de Bremer Stadsmuzikanten en een nieuw verrassingsei-attractie; Smidje. Anders dan de Stenen Kip en de Gekroonde Eend schenkt deze geen poppetjes, maar verzamelpins van het pretpark. Ook Smidje bleek onmiddellijk een schot in de roos.

Efteling Museum

Samen met het vernieuwde Anton Pieckplein stelde de Efteling in 2004 ook het Efteling Museum voor. Het was op aangeven van een groep gepensioneerde Eftelingmedewerkers dat het museum er kwam. Het bestaat uit drie verschillende ruimtes met enkele wisselende exposities.

Bezoekers van het museum worden ontvangen door twee oud-medewerkers van het park; Toon en Bets. Deze museumbewaarders zijn een fictief koppel dat jarenlang in de Efteling woonde. Toon zelf zou in het park gewerkt hebben en Bets zou alle spulletjes verzameld hebben.

In het museum is onder andere de allereerste Fakir te bezichtigen. Daarnaast kan je er ook oude parkplannen vinden en heel wat tekeningen van Anton Pieck zelf. En wie weet, toont men er over 50 jaar wel ‘historische VR-beelden’ van de dan lang vergeten loopingachtbaan Python.