Vogel Rok in de Efteling gaat niet over de kop. In het licht kan je deze attractie ook niet ervaren, Vogel Rok is zo goed als pikdonker. Toch wil de Efteling zijn bezoekers het verhaal van de bekende Sinbad de Zeeman en de mythische vogel Roc vertellen met licht en muziek.
Achtbanen in de Efteling
Hoewel Vogel Rok pas opende in 1998 was het idee voor een indoor achtbaan in de Efteling niet nieuw. Al in de jaren ’60 van de vorige eeuw kwamen ontwerpers Anton Pieck en Peter Reijnders op de proppen met elk hun eigen voorstel. Beide projecten belandden echter in het archief.
Indertijd was de techniek om dergelijke projecten te realiseren gewoonweg nog niet vergenoeg ontwikkeld. Uiteindelijk was de allereerste achtbaan van het pretpark in Kaatsheuvel dan ook gewoon outdoor. De Python werd gebouwd in 1981. Hoewel niet indoor, was hij zijn tijd wel ver vooruit.
In 1985 volgde de Bobbaan. Hiermee bood de Efteling na de Python ook een achtbaan aan voor families. Met Pegasus opende de Efteling zijn derde achtbaan. Ondertussen bestonden er echter al heel wat indoor achtbanen in Europa. Alleen de Efteling leek voorlopig achter te blijven.
Indoor achtbanen in Europa
In 1975 opende ’s werelds eerste moderne indoor achtbaan; Space Mountain in het Walt Disney World Resort. De populariteit van de achtbaan werd door andere pretparken opgemerkt. Heel snel daarna begonnen de indoor achtbanen dan ook overal ter wereld te verschijnen.
In Nederland zorgde Avonturenpark Hellendoorn voor de grote primeur. Black Hole was in 1986 Nederlands eerste indoor achtbaan. Deze Schwarzkopf achtbaan werd in 1995 vervangen door de eerste versie van Rioolrat. Het was meteen ook de tweede indoor achtbaan van Nederland.
In België was Bobbejaanland pionier met Revolution in 1989. Vandaag bekend als Mount Mara in themagebied Adventure Valley. Ook Europa-Park opende datzelfde jaar met Eurosat zijn eerste indoor roller coaster. Phantasialand was zelfs een jaartje eerder toen het Space Center opende.
Eurosat in de Efteling
De Efteling merkte het succes van de indoor achtbanen in de naburige pretparken op. Een reactie van het Nederlandse pretpark kon dan ook niet langer uitblijven. Bovendien kon de Efteling op deze manier dichter bij de woonomgeving bouwen. Zonder voor extra overlast te zorgen.
Het initiële plan was om een kopie te plaatsen van Eurosat in Europa-Park. Toen de beslissing bijna gevallen was, werd duidelijk dat Mack Rides het project niet klaar kreeg voor 1996. Dat jaar bouwde de constructeur al zes andere achtbanen waarvan eentje in Busch Gardens Williamsburg.
Als alternatief bouwde de Efteling in 1996 Villa Volta. Deze zogenaamde Mad House was uniek in de wereld. Het was dan ook het eerste exemplaar dat Vekoma bouwde van dit attractietype. Ondertussen bleef het park wel nog steeds zonder indoor achtbaan zitten. Tijd voor verandering.
Achtbaan Vogel Rok in Efteling
Zoals eerder aangehaald was de Efteling niet Europa’s eerste pretpark met een indoor achtbaan. Ondertussen verscheen ook Disneyland Parijs op het toneel met Space Mountain in 1995. De toon was meteen gezet en de Efteling zag het dan ook groots met zijn eerste indoor achtbaan.
Vogel Rok werd voorgesteld als een groot opgezet project met onder andere een waterval op het dak. Ook het thema zou tot het uiterste uitgewerkt worden met allerhande geluids- en lichteffecten. Zelfs geuren moesten deel gaan uitmaken van de ervaring. De Efteling zag het groots.
Om financiële redenen werd het echter een zeer afgeslankte versie van de werkelijke plannen. Al snel besloot het park om een goedkoper rieten dak te plaatsen. En ook het dubbele station werd afgevoerd. Als alternatief bouwde het park wel een gigantische Vogel Rok aan de ingang van de achtbaan.
Vernieuwde achtbaan
Meteen na de opening van Vogel Rok in 1998 weerklonken de commentaren. Zowel fans als gewone bezoekers waren teleurgesteld in het uiteindelijke resultaat. Vogel Rok zou ‘oneftelings’ geweest zijn. Daarnaast kon de Efteling een puntje zuigen aan Space Mountain in Disneyland Park.
Een jaar na de opening van Vogel Rok paste het pretpark dan ook al een groot deel van de attractie aan. Zo werden er niet alleen effecten aan de rit toegevoegd, maar ook aan de wachtrij. Die verloopt sinds 2007 geheel ondergronds naast de achtbaan en omvat een heuse lasershow op muziek.
Het grottenstelsel werd gebouwd en ook de wachtrij in het stationsgebouw kreeg enkele aanpassingen. Na meer dan tien jaar kon de Efteling eindelijk tevreden zijn met zijn enige indoor achtbaan.
Sinbad de Zeeman uit Sprookjes van 1001 Nacht
Het verhaal van de achtbaan is afkomstig uit Sprookjes van 1001 Nacht, met name de tweede reis van Sinbad de Zeeman. Nederland kende deze figuur al van de Japanse gelijknamige tekenfilmreeks. Deze was indertijd te zien op het toenmalige Kindernet in Nederland en Ketnet in België.
Sinbad is een zeeman in het islamitische rijk ten tijde van de Abbasiden-dynastie. Hij maakt in de verhalen in totaal zeven zeereizen, waarop hij heel wat avonturen beleeft. Deze vertonen trouwens heel wat gelijkenissen met de oudere verhalen van Odysseus uit de Griekse mythologie.
De verhalen gaan over de kruier Sinbad die op een dag zijn armoede beklaagd bij God. Zijn beklag wordt gehoord door de welgestelde Sinbad de Zeeman die hem mee naar huis neemt. Vervolgens vertelt Sinbad de Zeeman aan de andere Sinbad hoe hij rijk werd tijdens zijn reizen.
Verhaal achter Vogel Rok
Het verhaal van Vogel Rok werd gebaseerd op het tweede verhaal van de rijke Zeeman. Hierin vertelt Sinbad de Zeeman dat hij verveelt raakte door zijn luxueuze luie leventje in Bagdad. Hij miste het avontuur en ging dan ook om opnieuw varen om de wereldzeeën ontdekken.
De bemanning laat Sinbad echter per ongeluk achter op een eiland. Hij belandt in een diamantrijke kloof met enorme slangen. Plots merkt hij dat handelaars enorme stukken vlees in de kloof gooien. Terwijl de diamanten aan het vlees kleven neemt de vogel Roc het hapje mee naar zijn nest.
In het nest verdrijven de handelaars de gigantische vogel en stelen ze de diamanten. Sinbad krijgt het idee om zichzelf vast te binden aan het vlees om opgepikt te worden door Roc. Uiteindelijk kan Sinbad de Zeeman veilig terugkeren naar Bagdad, met een grote lading diamanten.
Ingang van de indoor attractie
Het tweede verhaal van Sinbad de Zeeman werd niet letterlijk overgenomen door de Efteling. Het verhaal wordt trouwens ook nergens letterlijk verteld. Er zijn echter wel heel wat elementen en verwijzingen hiernaar terug te vinden. Zowel rond de achtbaan, als in de wachtrij.
Aan de ingang van de attractie staat de belangrijkste verwijzing; de grote vogel Rok. In het grottenstelsel is ook het nest van de vogel te zien met karkassen van het gevoederde vlees. Daarnaast is er ook een gigantische schildering te zien in het stationsgebouw met daarop de vogel en Sinbad.
Ook tijdens de rit zijn er verwijzingen naar het verhaal te zien. Er is een vogel te zien op het eiland tijdens de rit en ook de slangen zijn te zien in de vorm van een tunnel. De laserstralen en de tunnel met de kleurige veren moet bezoekers dan weer laten terugdenken aan de diamanten uit de kloof.
Eftelingmuziek
De Efteling staat bekend om zijn eigen soundtracks. De melodieën van Carnaval Festival, Fata Morgana en Droomvlucht zijn bekend in heel Nederland en ver daarbuiten. Voor de muziek van Vogel Rok werd dezelfde componist ingeschakeld als voor voorgenoemde attracties; Ruud Bos.
De componist zag het echter niet zitten om een ritje te maken in de achtbaan. Daarom kreeg hij een tijdsdiagram voorgeschoteld waarin de heuvels en bochten duidelijk werden. Achteraf bleek echter dat Bos de soundtrack geïnspireerd had op een tune die hij in 1984 al schreef voor Filmnet.
De muziek voor Vogel Rok werd uiteindelijk ingespeeld door Vlaams Symfonisch Orkest in de Oost-Vlaamse stad Gent. Deze muziek omvat niet alleen de soundtrack tijdens de achtbaanrit, maar ook een twaalf minuten durende melodie die men afspeelt in het stationsgebouw.
Energiebesparing
Energiebesparende maatregelen zijn vandaag hotter dan ooit. De Efteling was hier midden jaren ’90 echter ook al mee bezig. Vogel Rok maakt namelijk gebruik van een centrale koude- en warmtebron onder de attractie. Hiervan maakt het Efteling Hotel trouwens ook gebruik om te koelen.
Diep onder de grond zitten twee bronnen met grondwater. Wanneer het erg warm is in de zomer, pompt men het koude water naar boven. Dit zorgt voor verkoeling in de hele attractie. Vervolgens gaat het koude water naar de andere warmtebron, waar het wordt opgeslagen voor de winter.
In de winter loopt het circuit omgekeerd en pompt men het water uit de warmtebron. Hierdoor kan de Efteling zijn attractie tijdens de koudste maanden vorstvrij houden. Wanneer het water uiteindelijk afkoelt wordt het teruggepompt naar de andere bron, en dus opgeslagen voor de zomer.
Efteling Reizenrijk
Indoor achtbaan Vogel Rok is gelegen in het Reizenrijk, één van de vele gebieden van de Efteling. Naast dit gebied omvat het pretpark nog andere gebieden. Zo is er het Ruigrijk met Baron 1898, het Anderrijk met Fata Morgana en het Marerijk met het Sprookjesbos en Droomvlucht.
De eerste grote attractie van het Reizenrijk was Gondoletta in 1981. Hoewel deze attractie als test gebouwd werd voor Fata Morgana, bleef ze er wel staan. In 1984 opende dark ride Carnaval Festival en drie jaar later konden de bezoekers het park vanuit de lucht bekijken in de Pagode.
In 1988 opende Monsieur Cannibale zijn deuren en sinds 1995 kunnen kinderen spelen in het Avonturendoolhof en de Kleuterhof. Vogel Rok opende pas in 1998 en is daarmee voorlopig de laatste attractie van het Reizenrijk. Momenteel zijn er ook geen toekomstige plannen bekend.
Winter Efteling
Winter Efteling is een immens populair evenement tijdens de koude winterdagen. Het pretpark steekt zichzelf dan in een extra gezellig jasje. Zo worden de wintermaanden toch een klein beetje aangenamer. Al sinds 1999 organiseert de Efteling dit jaarlijks terugkerende evenement.
Tijdens Winter Efteling krijgt ook Vogel Rok wat extra decoratie. De grote vogel aan de ingang van de attractie krijgt dan namelijk een grote kerstmuts op zijn kop. Rond zijn nek krijgt hij dan weer een bijpassende sjaal. Binnenin de attractie blijft alles hetzelfde gedurende het hele jaar.
Het is al sinds 1999 bij de eerste Winter Efteling dat de grote vogel extra decoratie krijgt. Bij de eerste editie kreeg Rok zelfs papieren manchetten rond zijn poten. Deze kennen we als decoratie op gebraden kip. Sinds de tweede Winter Efteling zijn deze echter niet meer teruggekeerd.
Fans van Vogel Rok
Eén van de bekendste Vogel Rok-fans is zonder twijfel Nico Kwant. Hij behaalde in 2012 zelfs de nationale media met zijn zesduizendste rit in de indoor Vekoma-achtbaan. In 2013 stopte Kwant zijn fanclub, al is hij vandaag nog een regelmatige bezoeker van Vogel Rok in de Efteling.
Een andere bijzondere fan van Vogel Rok is te vinden op Erwins Eftelingsite. Naast de vele feiten en weetjes rond het pretpark, weidde Erwin ook een bijzonder project aan Vogel Rok. Hij bouwde namelijk een volledige simulator, compleet met treinen, bezoekers en effecten in flash.
Ook Ivo Goossens is zonder twijfel een groot liefhebber van Vogel Rok. Toen hij enkele jaren geleden met zijn 225 kilo niet in het treintje van de achtbaan paste, besloot hij actie te ondernemen. Hij verloor bijna 100 kilo waardoor de dertiger eindelijk een achtbaanritje kon maken.
Vogel Rok praalwagen
Vogel Rok in de Efteling is ondertussen bekend in binnen- en buitenland. De grote vogel voor de ingang van de indoorattractie is zowat een icoon van de Efteling geworden. De beeltenis van Vogel Rok verschijnt dan ook regelmatig op diverse plaatsen. Zo ook op een lichtfestival in België.
In 2017 stelde een Belgische carnavalsvereniging hun praalwagen voor tijdens de lichtstoet van Mol-Ginderbuiten. De vereniging bouwde een replica van de grote vogel aan de ingang van de attractie. Daarmee eindigden de ontwerpers uiteindelijk op de tweede plaats in deze wedstrijd.
Op diverse carnavalstoeten verschenen in het verleden ook al praalwagens met een Eftelingthema. Misschien een leuk idee voor de Efteling om ’s winters ook een eigen lichtparade te organiseren? Of anders trek je natuurlijk naar Disneyland Parijs voor de kerstparade.